14/12/2019
De grootste risicofactoren op stress
Bonne Consult | Balans werk en privé
Als je ervan uitgaat dat stressklachten ontstaan door een tekort aan herstel van alle inspanning, is het antwoord “ja”! Toch heeft niet iedereen er last van. Hoe komt het dat de één wel bevattelijk is voor stressklachten en de ander niet? Het antwoord hierop heeft te maken met de (on)balans tussen inspanning en herstel.
In de volksmond wordt stress nog wel verward met alleen mentale klachten. Iemand kan het dan niet meer aan. Niet bepaald iets waarmee we geïdentificeerd willen worden, want dan zijn we zwak, toch? In de meeste gevallen is er echter helemaal geen sprake van zwak zijn en zijn de problemen allang begonnen vóórdat we het niet meer aan konden. Hier zit een heel fysiologisch verhaal achter. Om te kunnen doen wat we willen doen, maakt ons lichaam de hele dag “stressreacties” aan: hart en ademhaling versnellen, spieren spannen aan, we gaan zweten en onze lichaamstemperatuur daalt. Dit is heel normaal en we merken er doorgaans weinig van. Klachten ontstaan pas wanneer we ons lange tijd teveel hebben ingespannen en langdurig roofbouw plegen op onze energievoorraden. Na verloop van tijd eist deze roofbouw zijn tol en leidt dit tot lichamelijke, emotionele, cognitieve en gedragsmatige klachten.
Wanneer kunnen we in de gevarenzone terecht komen?
De 6 grootste risicofactoren op stressklachten zijn:
1. Ongezonde leefstijl
✔ Verkeerde voeding
Er zijn voedingsmiddelen die ons stresssysteem aanzetten, zoals suiker (!!!), alcohol, energiedrankjes (aspartaam), koffie en zwarte thee – om er maar een paar te noemen. Het onttrekt ons lichaam aan energie in plaats van dat we het krijgen (ook al ervaren we het niet zo).
✔ Te laat naar bed
Ons lichaam doet veel herstelwerk gedurende onze slaap. Een volwassen vrouw heeft gemiddeld 8 uur slaap nodig om alleen al te herstellen van de inspanningen van de dag. Dit betekent dat je om 23.00 uur moet slapen als je om 7.00 uur opstaat. Als je dit niet haalt, pleeg je iedere nacht een beetje meer roofbouw.
✔ Gebrek aan “me-time”
Als je veel op de ander gericht bent, zoals je werk(-gever), klant, gezin, en nauwelijks eens tijd neemt voor jezelf, kom je vanzelf in een situatie, dat er nog maar weinig te ontspannen valt. Inspannen doen we iedere dag. Waarom dan niet ook iedere dag ontspannen?
✔ Te weinig beweging
Beweging helpt je klachten en stressgevoeligheid van je hersenen te verminderen. Op de lange termijn beschermt bewegen je tegen allerlei ontregelingen van je lichaam. Volgens prof. dr. Erik Schelder, hoogleraar Klinische Neuropsychologie, is gebrek aan beweging verantwoordelijk voor evenveel doden als roken. Geeft te denken…
2. Werkdruk
Momenteel zie je in veel branches de werkdruk toenemen als gevolg van de economische crisis. Door financiële druk moet hetzelfde werk met minder mensen gedaan worden. Concreet betekent dit dat je óf sneller moet werken (productiever zijn) of langer moet werken (overwerken). In beide situaties geldt dat je lichaam meer energie moet aanmaken om die prestatie te kunnen leveren. We noemen dit ook wel “presteerstress”. Op zich gaat niemand dood van wat harder werken, wordt altijd gezegd. Maar dan moet er wel voldoende “dagelijks” herstel tegenover staan!
3. Werkgeluk
Wat maakt jou gelukkig in je werk? Is dat vanwege de sociale contacten of de zekerheid van inkomen? Wil je graag autonomie, wordt je graag uitgedaagd, zoek je verdieping of wil je graag hiërarchisch klimmen? Geeft het je een gevoel van nut en zingeving? Maar wat nu als dit allemaal niet zo is en je hebt het gevoel van “is dit het nou?”, of je ligt in de clinch met je leidinggevende, de bedrijfscultuur strookt niet met jouw normen en waarden, de werkdruk is te hoog of er is net weer een reorganisatie aangekondigd? Dan kan dat een behoorlijke wissel trekken op je energie.
4. Chronische aandoeningen
Als je ziek bent, wordt het stresssysteem ingeschakeld voor extra energie. Bij chronische aandoeningen, zoals fibromyalgie, osteoporose, Prikkelbare Darm Syndroom, maar ook ingrijpende ziekten als kanker (en chemo!), wordt het stresssysteem over langere tijd ingeschakeld. Zonder voldoende tijd voor herstel, pleeg je roofbouw.
5. Grenzeloosheid
Als je loyaal bent, groot verantwoordelijkheidsgevoel hebt en wellicht wat perfectionistisch bent, dan ben je waarschijnlijk iemand die alsmaar doorgaat, een talent heeft voor multi-tasken, moeilijk nee kan zeggen en zonder pauzes doorholt. Ik noem dit grenzeloosheid. Helaas is jouw energie niet grenzeloos als je deze niet tijdig voldoende aanvult!
6. “Life events”
Vroeg of laat krijgen we er allemaal mee te maken. Of het nu gaat om samenwonen, trouwen, een kind krijgen, pubers in huis, conflictsituaties, baanverlies of verlies van een dierbare; het zijn gebeurtenissen die een behoorlijke impact op ons hebben. Deze stressbronnen zijn moeilijk weg te nemen; ze overkomen ons. Maar hoe we ermee omgaan, dat is een keuze.
Herken je hierin iets van het bovenstaande? Kijk wat je in ieder geval zelf kunt doen om erger te voorkomen. Als je dat lastig vindt, mag je uiteraard vrijblijvend contact met me opnemen. Dan kijken we er samen naar.
Leuk als je me blijft volgen!
Of schrijf je in op mijn nieuwsbrief!